عبارات اصلی و تعاریف در سيستم اسمز معکوس
عدد بتا
عدد بتا ، که در برخی مواقع "ضریب قطبش غلظتی" نامیده می شود ، عبارت است از نسبت غلظت یک جزء در سطح غشاء به غلظت همان جزء در حجم محلول. بنابراین ، عدد بتا روشی برای تعیین مقدار قطبش غلظتی میباشد.
هرقدر عدد بتا بزرگتر باشد ، احتمال لای گرفتگی یا رسوبگرفتگی بر روی غشاء بیشتر میباشد. از طرف دیگر ، چون عدد بتا نسبت غلظت در سطح را به غلظت در حجم محلول میسنجد ، عدد بتای بزرگتر بهمعنی زیادتر بودن غلظت نسبی در سطح میباشد. اگر غلظت بهاندازهی کافی زیاد باشد ، ممکن است حالت اشباع رخ دهد و رسوب تولید گردد. برای ایجاد کمترین مقدار رسوب ، حداکثر مقدار قابل قبول برای عدد بتا معمولاً بین 1 تا 1.2 میباشد.
عدد بتا ، جزو خواص غشاء نمیباشد ؛ بلکه ابزاری برای طراحی سیستم بوده و باید انتخاب شود. مخصوصاً اینکه عدد بتا تابعی از چگونگی شتاب جریان ورودی است که از میان ممبرین عبور کرده و آبزدایی میشود. اگر آب از جریان ورودی خیلی سریع حذف شود ، عدد بتا افزایش مییابد ، چون حجم زیادی از آب بهداخل ممبرین نفوذ کرده و حجم نسبتاً زیادی از جامدات حلشده نیز بر روی ممبرین جمع میشود. بیشتر شدن قطبش غلظتی باعث ایجاد مشکل میشود زیرا جریان صرفاً نفوذی بعد از سطح ممبرین اتفاق میافتد.
لایگرفتگی
در اثر تهنشینشدن جامدات معلق ، مواد آلی ، یا میکروبها بر روی سطح ممبرین ، معمولاً ممبرین در طرف مربوط به خوراک/جریان غلیظ شده ، دچار لایگرفتگی میشود. ذرات تولیدکنندهی لای عبارتند از :
• کلوئیدها ، مانند سیلیکاتهای آلومین و آهن. سیلیکا میتواند با غلظتی کمتر از حالت اشباع در حضور آلومینیوم یا آهن رسوب کند.
• مواد آلی ، که برای میکروبها غذا تهیه میکنند.
• میکروبها
• رنگ ، که بهطور برگشتناپذیری جذب سطح پلیمری ممبرین میشود.
• فلزات ، مانند آهن و منگنز که اکسید آنها رسوب میکند ؛ آلومینیوم حاصل از آلوم ، که بهطور عادی بسیار زیاد وجود دارد ، مخصوصاً در منابع سطحی و شهری ؛ و سولفید هیدروژن ، که با انجام عمل اکسیداسیون باعث آزاد شدن عنصر گوگرد میشود ، مادهای بسیار چسبنده جدا کردن آن از ممبرین غیرممکن یا خیلی سخت است.